TWS, CZYLI CO?
Projekt "Turystyka - wspólna sprawa" to największy w Polsce projekt szkoleniowo- -doradczy dla branży turystycznej, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa. Projekt był realizowany na terenie Polski w latach 2006-2008. Celem projektu było podniesienie konkurencyjności sektora turystycznego poprzez: podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w turystyce; stworzenie produktu sieciowego - regionalnego produktu turystycznego, zbudowanego na połączeniu atrakcji turystycznych regionu, jego dóbr i usług w celu zorganizowania i uprzyjemnienia pobytu turyście; oraz poprawa znajomości języków obcych. Beneficjentami projektu mogły być mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacje wspierające rozwój turystyki. Projekt realizowało konsorcjum, w skład którego wchodzi pięć największych firm konsultingowych i szkoleniowych w Polsce. 

ZALETY I WADY
Turystyka jest niewątpliwie jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin życia, przyczynia się do wzajemnego poznania, rozwoju kultury i działalności gospodarczej, pod warunkiem, że region charakteryzuje się szczególnymi walorami turystycznymi. Czy zatem Lubelszczyzna ma szanse na turystykę, jako jedną z głównych gałęzi przemysłu? Jakie są szanse dla rozwoju turystyki w tym regionie? Jedną z nich jest zmiana trendów w turystyce światowej na rzecz wypoczynku w miejscach mniej zaludnionych, przy jednoczesnej poprawie wizerunku polskiej turystyki na rynkach światowych dzięki działalności Polskiej Organizacji Turystycznej. Nienaruszone środowisko naturalne, duże obszary leśne oraz renesansowe układy urbanistyczne są niewątpliwie atutami Lubelszczyzny. A zagrożenia? Jest ich sporo: słaba infrastruktura i niewystarczająca baza noclegowa, brak finansowo silnych inwestorów, czego wynikiem jest słabe wykorzystanie środków unijnych, rosnąca migracja z regionu ludzi młodych. Słabą stroną jest brak odpowiedniej oferty turystycznej zarówno dla klienta krajowego, jak i zagranicznego, niewystarczająca promocja. Niemniej zasoby środowiska przyrodniczego, unikalne zasoby dziedzictwa kulturowego oraz historia obszaru są bogactwem terenu, rokującym na rozwój turystyki pod warunkiem odpowiedniego zarządzania i wykorzystania. 

PODSUMOWANIE
11 marca 2008 roku odbyła się w Lublinie konferencja podsumowująca osiągnięcia projektu na Lubelszczyźnie. Projekt trwał trzy lata, to długo czy krótko, zastanawiała się pani Jolanta Jackowiak, prezes firmy konsultingowej pod nazwą F5. Rozróżnia ona trzy okresy w czasie trwania projektu: działania promocyjne - okres, w którym jeszcze nic się nie dzieje poza wzbudzaniem zainteresowania projektem. Po nim następuje okres intensywnych działań szkoleniowych i doradczych. To w tym okresie zawiązują się partnerskie grupy współpracy sieciowej, których zadaniem jest wykreowanie produktu turystycznego w bezpośredniej współpracy między uczestnikami grupy - przedsiębiorstwami, jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami wspierającymi turystykę. Kolejnym etapem są wspólne działania na rzecz promocji i sprzedaży produktu. Program "Turystyka - wspólna sprawa" (TWS) realizowany był we wszystkich województwach, w trzech edycjach. Województwo lubelskie znalazło się w drugiej edycji, między innymi dlatego, że zarządzający projektem nie spodziewali się tu wielkich sukcesów, raczej liczono się z problemami. 

Regionalne Biuro Projektu TWS Lubelszczyzny założono w Nałęczowie, koordynatorem lubelskiego projektu został Wiesław Czerniec, dyrektor Lokalnej Organizacji Turystycznej "Kraina Lessowych Wąwozów". - Rzeczywistość zaskoczyła organizatorów - wyznała Pani Jackowiak. Prężnie i profesjonalnie działające biuro sprawiło, że Lubelszczyzna zamiast być dla nich problemem, stała się przykładem i partnerem w rozwiązywaniu problemów z innymi regionami. I tak efektami projektu w województwie lubelskim było utworzenie 6 grup partnerskich, obejmujących wszystkie interesujące z punktu widzenia turystyki obszary; łącznie odbyło się tu blisko 1000 dni szkoleń i kursów językowych na 6000 w skali kraju, 1000 godzin doradztwa (3000 w kraju), prawie 3200 osób uczestniczyło w projekcie na 15000 w skali krajowej. Piętą achillesową Lubelskiego jest słaba znajomość języków obcych, przy czym nie zaobserwowano chęci poprawy tej sytuacji - zainteresowanie kursami języków obcych było małe. Podsumowując, projekt TWS zakończył się na Lubelszczyźnie sukcesem, którego kluczowym czynnikiem było profesjonalne Regionalne Biuro Projektu. 

SZUM MEDIALNY
Następnie pani Justyna Kłębucka z Migut-Media podsumowała efekty medialne projektu. Promocja projektu TWS miała do spełnienia, na różnych jego etapach, trzy cele: pomoc w rekrutacji na szkolenia, upowszechnienie wyników projektu, pomoc grupom partnerskim w rozwoju produktów turystycznych. Zastosowane metody to: kontakt z mediami; promocja przez Internet - strona internetowa, wiadomości i alerty przesyłane e-mailem; imprezy branżowe, targi, konferencje; konkurs "Turystyka - wspólna sprawa"; Przewodnik Dobrych Praktyk. Pani Kłębucka chwaliła sobie współpracę i zaangażowanie dziennikarzy lubelskiej prasy regionalnej i lokalnej. Podczas realizacji projektu w skali krajowej ponad 600 dziennikarzy z prasy, radia i TV współpracowało z TWS, kreując ponad 1000 publikacji. Również strona internetowa TWS była sukcesem: około 130 tysięcy odsłon dziennie, ponad 47830 użytkowników. Więcej niż 1000 publikacji na temat TWS znalazło się w Internecie. Migut- Media pomagały Grupom Partnerskim w sfinansowaniu narzędzi promocji, takich jak foldery, wydawnictwa kartograficzne, przygotowanie strony internetowej czy prezentacji CD. I wreszcie konkurs "Turystyka Wspólna Sprawa", w którym wzięło udział 49 grup partnerskich. Kapituła wyłoniła 16 najlepszych produktów turystycznych, po jednym z każdego województwa. Nagrodą było stoisko na targach TOUR SALON 2007 w Poznaniu. W województwie lubelskim zdobyła ją grupa "Kraina Lessowych Wąwozów" - "nasz" produkt. 

PRODUKT Czym jest regionalny produkt turystyczny, inaczej zwany produktem sieciowym? W myśl teorii ekonomicznych "produkt" stanowi wszystko, co jest przedmiotem rynkowej wymiany. W innym ujęciu produkt jest zbiorem użyteczności, przyjemności, satysfakcji, zadowolenia dla nabywcy. Produkt turystyczny to oryginalna kompozycja różnych dóbr turystycznych (walorów i atrakcji) oraz wszelkich usług, umożliwiających ich wykorzystanie w związku z wyjazdem poza miejsce stałego zamieszkania. Tak więc produkt turystyczny ma charakter złożony. Regionalny produkt turystyczny jest połączeniem atrakcji danego regionu oraz wszelkiego rodzaju dóbr, usług, które uprzyjemniają w nim pobyt turystom. Może najpóźniej w tym miejscu należy podkreślić, że udział w grupie partnerskiej, tworzącej regionalny produkt turystyczny jest dobrowolny, pozbawiony hierarchii i restrykcji, oparty na wierze we współpracę pomiędzy lokalnymi podmiotami branży turystycznej. - W ramach programu TWS wypracowano na Lubelszczyźnie sześć regionalnych produktów turystycznych, w najbardziej atrakcyjnych okolicach, o dużym potencjale turystycznym - powiedział Wiesław Czerniec, koordynator lubelskiego projektu TWS. - Projekt jest sukcesem, a jego elementy to pozytywna zmiana stanowisk samorządów terytorialnych w wyniku działań edukacyjnych TWS, integracja środowiska. Turystykę buduje się ludźmi oraz szeroką ofertą, nowy wizerunek - foldery nie tyle informują gdzie spać, ale po co tam jechać. 

GALA
Podczas konferencji 11 marca 2008 r. zaprezentowały się wszystkie grupy partnerskie Lubelszczyzny: "Kraina Lessowych Wąwozów", "Polesie Wrota Europy", "Wyprawa do Leśnego Skarbca" (Lasów Janowskich i Roztocza Zachodniego), "Zamość, Roztocze i Ty", "Barwy i Smaki Doliny Krzny i Bugu" oraz "Tylko Lublin". Wspólnymi elementami oferty tych grup są: piękno natury, możliwość uprawiania turystyki aktywnej - wszystkie grupy inwentaryzują i rozbudowują trasy rowerowe, bogate dziedzictwo kulturowe. Główna trudność do pokonania: brak świadomości walorów turystycznych wśród społeczności regionu, brak wiary w produkt turystyczny. TWS kończy się, ale każda grupa ma skonkretyzowane plany na przyszłość. 

KRAINA LESSOWYCH WĄWOZÓW
A jak jest ze świadomością produktu turystycznego "Kraina Lessowych Wąwozów" wśród naszej społeczności? Podsumujmy: - Zaczęliśmy od wspólnego działania trzech gmin: Nałęczów, Wąwolnica i Wojciechów" - wspomina Wiesław Czerniec. - Dziś dziesięć gmin jest zainteresowanych współpracą. Zbudowaliśmy strategię wspólnymi siłami, w dyskusjach o współpracy biorą udział burmistrzowie, wójtowie, radni. Projekt "otworzył klapki" poprzez przykłady z Polski i Europy, sypiemy pomysłami na nowe produkty. "Kraina Lessowych Wąwozów" obejmuje swym zasięgiem północno- -zachodnią część Wyżyny Lubelskiej, gminy trójkąta turystycznego: Kazimierz Dolny, Puławy, Nałęczów, a także Janowiec, Opole Lubelskie, Poniatową, Wąwolnicę, Wojciechów, Garbów, Końskowolę. Nazwa produktu wzięła się od wyróżnika tego regionu - bardzo charakterystycznej rzeźby terenu - jary i wąwozy przecinają nie tylko dochodzącą do 30 m grubości pokrywę lessową, ale również wapienne skały podłoża. Mamy tu najintensywniejsze w Europie zagęszczenie wąwozów, dochodzące do 11 km wąwozów na 1 km2. Możemy zaoferować turystom ciszę i spokój w gospodarstwach agroturystycznych, aktywny wypoczynek w atrakcyjnej scenerii, klimat i walory lecznicze Nałęczowa. Tu znajdują się interesujące zabytki: Kaplica na Zamku w Lublinie, Zamek w Janowcu, Kazimierski Park Krajobrazowy, Nałęczowską Kolej Wąskotorową i organizowane są liczne wydarzenia kulturalne: Majówka z Panem Prusem, Festiwal Filmu i Sztuki "Dwa Brzegi", Ogólnopolskie Spotkania Kowali w Wojciechowie, Festiwal Piosenki Pielgrzymkowej w Wąwolnicy, Międzynarodowe Warsztaty Jazzowe w Puławach - to tylko niektóre atrakcje regionu. Wspólna promocja i wzajemne polecanie się uświadomi turystom różnorodność oferty dając im możliwość wyboru odpowiednich dla siebie atrakcji oraz odpowiedniego standardu. Wynikają z tego korzyści dla społeczności lokalnych i twórców produktu: wydłużenie pobytu turysty, wydłużenie sezonu turystycznego, zwiększenie uczestników imprez realizowanych w ramach produktu, wzrost zainteresowania wyrobami twórców ludowych i kuchnią regionalną, nowe miejsca pracy, obniżenie kosztów dzięki wspólnej promocji - tłumaczył Wiesław Czerniec, puentując swoją wypowiedź: -To dopiero początek naszego wspólnego przedsięwzięcia, ciekawa droga przed nami.