Początki edukacji odebrał przyszły pisarz w domu ciotek. Do Szkoły Realnej wstąpił w 1856 roku w Lublinie. Klasę piątą ukończył w Siedlcach, gdzie nauczycielem był jego starszy brat - Leon. Naukę w klasie szóstej kontynuował w Kielcach, gdzie również pracował jego brat. Z kieleckiej szkoły w 1863 roku uciekł do powstania. Po kilku potyczkach, ranny, został aresztowany i osadzony w więzieniu w Siedlcach. Dzięki staraniom rodziny, uwolniony wraca do Gimnazjum w Lublinie, które ukończył w 1866 roku z wynikiem celującym. W tym czasie wstępuje do Szkoły Głównej w Warszawie, na wydział matematyczno-fizyczny. Po dwóch latach nauki porzuca studia rozpoczynając pracę jako guwerner, a nawet przez krótki czas jako robotnik.

   W 1872 roku drukuje pierwsze artykuły na łamach pism pozytywistycznych "Opiekuna domowego" i "Niwy", jednocześnie współpracuje z pismami humorystycznymi - "Mucha" oraz z "Kolcami". Wydał wówczas "Kłopoty Babuni" i obrazki satyryczne "To i owo". W tym czasie publikował szereg artykułów na tematy społeczne. Przez całe życie pisał "Kroniki Tygodniowe", stanowiące dla niego szkołę pisarstwa. W "Kronikach" przedstawiał żywe obrazy życia społecznego, politycznego i artystycznego. Toczył ostre polemiki, zabierał głos w sprawach narodowych, politycznych i moralnych. Zawarł w Kronikach wiele trafnych analiz i sądów.

   W 1876 roku ożenił się z Oktawią z Trembińskich, daleką kuzynką ze strony matki. W latach 1876-1884 wkroczył w złoty okres swojej twórczości nowelistycznej. "Szkice i obrazki", "Przygoda Stasia", "Powracająca fala", "Kamizelka", "Antek", "Pałac i rudera", to tylko niektóre z jego prac. W latach 1887- 1889 pisze znakomitą powieść "Lalka", w której rysuje obraz rozwijającego się kapitalizmu. W latach 1890-1893 pisze i wydaje "Emancypantki", powieść o współczesnej szkole i sytuacji kształcenia kobiet. Po "Emancypantkach" powstaje znakomite dzieło o starożytnym Egipcie pt. "Faraon". Następną po "Faraonie" była książka "Dzieci", analizująca problem rewolucji 1905 roku. Ostatnią jego pracą była publikacja Przemiany, której już nie zdążył ukończyć. Zmarł w Warszawie 10 maja 1912 roku. Pochowany na Powązkach. "Serce - serc" - taki napis umieszczono na jego grobie.